กบฏธรรมเถียร (พ.ศ.๒๒๓๓) ในแผ่นดินสมเด็จพระเพทราชา

วัดบรมพุทธาราม พระนครศรีอยุธยา (ก่อนบูรณะ) เว็บไซท์ silpa-mag.com (ที่มาภาพประกอบ)

กบฏธรรมเถียร (พ.ศ.๒๒๓๓)

กบฏธรรมเถียร เป็นกบฏที่เกิดขึ้นเมื่อ พ.ศ.๒๒๓๓ ในแผ่นดินสมเด็จพระเพทราชา (พ.ศ.๒๒๓๑-๒๒๔๕) หัวหน้ากบฏชื่อ ธรรมเถียร ดำเนินการจะแย่งชิงราชสมบัติจากสมเด็จพระเพทราชา แต่ในที่สุดถูกปราบปรามลงได้ในปีเดียวกันนั้นเอง

ธรรมเถียรเคยเป็นข้าหลวงเดิมของเจ้าฟ้าอภัยทศ ซึ่งเป็นพระโอรสของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (พ.ศ.๒๑๙๙-๒๒๓๑) แต่เนื่องด้วยเกิดวิกฤติการณ์ทางการเมืองในตอนปลายสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ขุนหลวงสรศักดิ์ได้ส่งคนไปจับกุมเจ้าฟ้าอภัยทศ และนำไปสำเร็จโทษที่วัดซาก เมืองลพบุรี ก่อนหน้าที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราชจะสวรรคตไม่นาน ทำให้ธรรมเถียรต้องหลบหนีไปจากกรุงศรีอยุธยา

ต่อมา ใน พ.ศ.๒๒๓๓ ธรรมเถียรได้ไปปรากฏตัวที่แขวงเมืองนครนายก พร้อมทั้งประกาศตนเองว่าเป็นเจ้าฟ้าอภัยทศ และยังไม่ได้สิ้นพระชนม์ตามที่มีผู้เข้าใจกัน ขณะนี้กำลังเตรียมการที่จะกลับไปชิงราชสมบัติคืนจากสมเด็จพระเพทราชา นอกจากนี้ ธรรมเถียรยังได้แต้มใฝที่ใบหน้าเพื่อให้มองดูคล้ายกับเจ้าฟ้าอภัยทศมากขึ้น จนกระทั่งทำให้คนที่ไม่รู้จักเจ้าฟ้าอภัยทศอย่างแท้จริง พากันหลงเชื่อและมาเข้าร่วมเป็นพวกด้วยเป็นจำนวนมาก

จากเมืองนครนายก ธรรมเถียรได้เคลื่อนย้ายผู้คนที่มาเข้าด้วยเข้ามาซ่องสุมกำลังในบริเวณเมืองสระบุรีและลพบุรี เมื่อธรรมเถียรเห็นว่ามีกำลังมากพอแล้ว จึงได้ยกกำลังไพร่พลเข้าโจมตีกรุงศรีอยุธยา แต่ยังมิทันจะเข้าถึงกำแพงพระนคร ขุนหลวงสรศักดิ์ซึ่งเตรียมการปราบปรามอยู่ในพระราชวังแล้ว จึงให้ใช้ปืนใหญ่บนเชิงเทินระดมยิงพวกกบฏ จนบาดเจ็บล้มตายและเสียหายยับเยิน ตัวธรรมเถียรเองได้รับบาดเจ็บสาหัสและถูกจับได้ ในที่สุดสมเด็จพระเพทราชาโปรดให้นำตัวธรรมเถียรและผู้ร่วมก่อการระดับหัวหน้าไปประหารชีวิต ส่วนพวกที่ถูกชักจูงมาเข้าร่วมด้วยให้ส่งตัวไปจำคุกและส่งไปเป็นตะพุ่นหญ้าช้าง.

ที่มา - กบฏธรรมเถียร (พ.ศ.๒๒๓๓) สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, ราชบัณฑิตยสถาน จัดพิมพ์เผยแพร่